Kyra Swelheim
‘Paarden zijn als spiegels, ze voelen emoties van mensen feilloos aan’
Kyra Swelheim was amper drie jaar oud toen ze al wekelijks pony reed op de manege in Austerlitz. Ook de naam van het paard herinnert ze zich nog goed: Dikkie. Net als dat ze altijd even op het paard van de melkboer wilde zitten, als die langskwam in Driebergen waar ze destijds woonde. Niemand wist toen nog dat voor haar een lange en succesvolle carrière in de paardensport in het verschiet lag.
Dierenliefhebster
Kyra is de jongste van drie in het gezin. Vader Tob Swelheim uit Almelo en moeder Els Kruisinga uit Vriezenveen trouwden in augustus 1960. Tob studeert nog in Delft als Raf en Arjen geboren worden in ’61 en ’63. Tijdens zijn studie krijgt hij al een baan aangeboden bij DSM in Geleen en zodoende komen ze in Sittard terecht waar op 3 september 1965 Kyra het levenslicht ziet. Ze wonen er niet lang, werk van pa maakt dat ze naar Driebergen verhuizen. In 1973 willen ze halverwege Zeist en Geleen gaan wonen en komen zo in Loosbroek terecht. “Mijn moeder was een echte dierenliefhebster; door de jaren heen hadden we varkens, ganzen, schapen, geiten, konijnen en ezels, wat bleef waren de paarden en de honden. Ze reed tot op hoge leeftijd nog een ‘Quarterhorse’ en heeft zich verdienstelijk gemaakt voor de Europese federatie van Ierse Wolfshonden, fokte zelf en was ook internationaal keurmeester.”
Paardenhouderij
Na de zomer van ’73, als Kyra acht jaar wordt, mag ze lid worden van ponyclub ‘de Vaillanten’ in Heeswijk. Haar eerste eigen pony was een A pony en in tegenstelling tot haar teamgenoten die allemaal ’n Shetlander hadden reed Kyra op een ‘Dartmoor’, een bijzonder paardje genaamd Pixie waarmee ze toen al vele wedstrijden won. Al snel kwamen er een 2e en 3e pony bij. “Mijn schooltijd was geen groot succes, ik vond de paarden veel belangrijker. In ’88 heb ik wél de opleiding Paardenhouderij gevolgd en een jaar later de huidige manege met stallen gebouwd met het doel om professioneel met paarden verder te gaan.”
Wereldkampioen
Ondertussen blijven haar prestaties in de paardensport niet ongezien, ze wint belangrijke wedstrijden, werd tot twee keer toe wereldkampioen met de 6-jarige springpaarden, wint de Derby van Denemarken en vliegt de hele wereld over om deel te nemen aan landenwedstrijden! In september ’92 trouwt ze met Joop Aaldering die ook professioneel actief is in de paardenhouderij. Ondanks dat ze in de paardensport een superteam vormen houdt het huwelijk uiteindelijk geen stand maar Joop is nog altijd een goede vriend en partner in paardenzaken. Hoofdzaak is nog altijd het fokken van goede springpaarden.
Vele operaties
Kyra is niet vies van ’n feestje en menigeen herinnert zich vast nog een podiumact van haar. Aan het eind van zo’n avond moest iemand anders wel het licht uit doen. Het leven van Kyra verandert pas echt als ze in 2008 de diagnose borstkanker krijgt. Operatie, chemokuren en vele bestralingen volgen. Na een DNA onderzoek in 2014 ontdekt men dat ze drager is van het BRCA2 gen. Dit is een erfelijke genmutatie met een sterk verhoogd risico op borstkanker. Opnieuw volgen operaties en in de jaren daarna gaat haar conditie alleen maar achteruit. Totdat ze ontdekt dat een allergie voor borstprotheses de veroorzaker is van haar slechte gezondheid. Na veel getouwtrek worden ze verwijderd. Ze knapt weliswaar op, maar de nodige restschade blijft.
Herinneringen
Dat Kyra niet graag bij de pakken neerzit blijkt uit de anekdotes, zoals die keer dat ze na de chemo’s haar hoofd glad schoor om vervolgens naar Indoor Brabant te gaan! Datzelfde sterke karakter toonde ze in wedstrijden, maar ook in haar leven. In anderhalf jaar tijd overlijden haar beide ouders, Tob op 6 februari 2023 en Els op 24 september jongstleden, beiden op de leeftijd van 84 jaar. Terwijl de hele familie Els uitgeleide doet nemen ook de honden op een ontroerende manier afscheid van haar. De laatste Ierse wolfshonden hebben onlangs een goed tehuis gevonden bij de fokker, de herders blijven bij Kyra in het ouderlijk huis. “Desondanks is ’t hier wel stil geworden vertelt Kyra terwijl we herinneringen aan haar ouders ophalen.”
Paardenkracht
Ongemerkt gaat het zomaar weer over paarden en over de bijzondere eigenschappen en krachten die deze dieren bezitten. “Paarden zijn als spiegels,” vertelt Kyra, “Ze voelen emoties van mensen feilloos aan. Ze kijken dwars door de persoon heen. Ben jij onzeker, dan wordt het paard ook onzeker. Je kunt een paard nooit voor de gek houden door je anders voor te doen. Paarden verstaan maar één taal en dat is die van het lichaam. Voelt een paard zich onveilig bij je, dan houdt hij instinctief afstand. Hij komt alleen naar je toe als hij het gevoel heeft bij jou in goede handen te zijn, als hij op je vertrouwt. Hij ziet je dan als leider.” Als haar conditie het toelaat berijdt Kyra graag zelf wat paarden uit haar stal en hoopt ze nog lang les te kunnen geven aan opkomend talent. Het lijkt erop dat de passie van Kyra haar in al die jaren een heleboel ‘paardenkracht’ gegeven heeft!
Tekst: Jan van der Spank | Foto: Wim Roefs